Programma van NVR-cursustweedaagse 2025

Erwin van den Berg, Greenfield Development, heeft ruim twintig jaar ervaring als het gaat om kavelruil. Hij bespreekt de recente ontwikkelingen op het gebied van (vrijwillige) kavelruil, na inwerkingtreding van de Omgevingswet en, nog recenter, de hernieuwde aandacht voor de verbeteringstoets en de veranderingen per 2025 op fiscaal gebied.

Aan de hand van casuïstiek laat hij zien dat kavelruil maatwerk is en blijft. Daarbij is het vertrouwen tussen de deelnemende partijen en betrokken adviseurs, rentmeesters, bestuurders, belangenbehartigers, banken, boekhouders én de kavelruilcoördinator in nauwe samenspraak met de notaris van het allergrootste belang om resultaten te behalen. Het is vaak een proces van lange adem, waarbij het ook nodig is elkaar iets te gunnen.

Stel je vragen en denk mee bij de casussen.

Binnen de landbouw- en voedseltransitie bestaan meerdere stromingen, gericht op verduurzaming.

Ruud Hendriks en Rianne van Boxtel, resp. practor Kringlooplandbouw en docent economie Aeres Warmonderhof, geven eerst een overzicht van de verschillende stromingen: regeneratieve,  natuurinclusieve, biologische en kringlooplandbouw. Waarbij de overkoepelende visie achter al deze systemen de agro-ecologie is.

Aan de hand van enkele voorbeelden, De Patrijs, Lenteland, erve Kiekebos, Wij.land, laten ze zien hoe agro-ecologische, regeneratieve landbouw in de praktijk in zijn werk gaat. Natuurlijk met aandacht voor de agrarische bedrijfsvoering, maar ook voor de (mogelijke) verdienmodellen. Hoe zit het met de eigendom en het gebruik van de grond? Hoe zorg je voor een financieel gezond bedrijf? Zijn er (subsidie)regelingen die toegepast kunnen worden en waar zitten dan de aandachtspunten?

Kortom, na afloop van deze cursus heb je goed overzicht van de (on)mogelijkheden van agro-ecologische, regeneratieve landbouw om zowel de grondeigenaar als de agrariër goed te kunnen adviseren.

Barbara Jongbloed-van Overdijk, Belastingdienst, gaat met je in gesprek over de fiscale aspecten van de Natuurschoonwet.

Wat zijn de gevolgen als gedurende de periode van de bezitseis een erfpachtcontract afloopt en wat gebeurt er als het object opnieuw in erfpacht wordt uitgegeven? Hoe breng je voor een opdrachtgever in beeld hoe lang de termijn van een bezits- / instandhoudingseis nog loopt? Welke situaties worden wel als vervreemding aangemerkt en welke niet? Op welke wijze zijn rangschikkingen en openstellingen van kavels die op basis van erfpacht worden uitgegeven te realiseren? En hoe zit het met het overgangsrecht naar aanleiding van de wetswijziging van 2021?

Aan de hand van de wet en de interne beleidsinstructies wordt duidelijk wat de Belastingdienst verwacht en wat jij van de Belastingdienst kunt verwachten. In goede samenspraak is er veel mogelijk, maar kunnen ook onverwachte tegenvallers voorkomen worden. Na het volgen van deze cursus weet jij hoe de Belastingdienst omgaat met de NSW en kun jij je opdrachtgever goed van dienst zijn.

Let op: deze cursus vereist een grondige kennis van de Natuurschoonwet en is bedoeld voor specialisten!

De overheid staat een gebiedsgerichte, gebiedspecifieke, integrale aanpak van het landelijke gebied voor. Dat vraagt een hele andere aanpak dan de sectorale aanpak, met bijpassend (grond)instrumentarium, die eerder gebruikelijk was.

Veel meer dan voorheen zal gezocht worden naar koppelkansen, win-winsituaties en werk met werk maken.

Marc Wesselink, WesselinkVanZijst, zal je handvatten geven hoe je aan de hand van Mutual Gains Approach (MGA) methodiek invulling kan geven aan een integrale aanpak, met daarin een goede afweging van belangen van de diverse stakeholders en beleidsmakers.

(inhoud onder voorbehoud)

Victor Roorda van Eijsinga, Provincie Zuid-Holland, deelt de eerste praktijkervaringen met onteigening onder de Omgevingswet.  

De inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft grote gevolgen gehad voor de onteigeningspraktijk. Zo moeten overheden nu zelf een onteigeningsbeschikking nemen, waar voorheen een Koninklijk besluit geslagen werd.

Victor licht toe hoe onteigening is georganiseerd onder de Omgevingswet, wie er verantwoordelijk is voor de besluitvorming tot onteigening en wat ervoor nodig is om succesvol tot onteigening over te gaan.

Zeer geschikt voor rentmeesters actief in de grondverwerving voor overheden.

Een jaar na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn er nog steeds veel onduidelijkheden bij de uitvoering. Ook verschillen gemeentes in hoe ver ze zijn met de implementatie; zo hebben nog lang niet alle gemeentes een Omgevingsplan.

Dat maakt het werken in het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) lastig. Waar vind je de juiste informatie?

Jerry de Rijke, De Rijke Omgeving, deelt zijn ervaringen van het eerste invoeringsjaar van de Omgevingswet. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laat hij zien hoe je in het DSO de juiste informatie kunt vinden en hoe je bijv. een vergunningaanvraag moet doen.

Daarna ga je zelf aan de slag met het DSO. Dus breng je laptop mee!

Jacques Sluysmans, hoogleraar Onteigeningsrecht aan de Radboud Universiteit en Van der Feltz advocaten en Ivo van Heijst, ‘t Regthuys, behandelen alle ins en outs van het onteigeningsrecht onder de nieuwe Omgevingswet.

In een grote zaal.

Femke de Reus, Reus advocatuur, neemt je, vanaf de basis, mee in het erfrecht, met nadruk op de agrarische praktijk. Hoe zit het, na een overlijden, met de bedrijfsvoortzetting? Hoe wordt de hoogte van de erfenis bepaald? Wie zijn de erfgenamen? Hoe zit het met het huwelijksvermogensrecht, de legitieme portie? Wat zijn aandachtspunten in de praktijk voorafgaand aan het overlijden? En wat zijn aandachtspunten in de praktijk na het overlijden?

Met veel casuïstiek maakt ze je ervan bewust hoe je vroegtijdig erfrechtelijke aspecten kunt afstemmen en regelen met je opdrachtgever, notaris of accountant om bij een verdeling van een erfenis narigheden te voorkomen.

Deze cursus behandelt in sneltreinvaart de basis van het erfrecht en duikt daarna snel de verdieping in. Enige basiskennis van erfrecht is wenselijk, maar niet noodzakelijk.

Matthijs Bierman en Sjoukje Ursem vertellen je hoe je in conflictsituaties gesprekken kunt aanvliegen en patstellingen kunt vlottrekken. Matthijs is mediator bij ReulingSchutte en trainer bij het ADR Instituut met specialisaties in nalatenschaps- en zakelijke mediation. Sjoukje is ervaringsdeskundige en mediator bij STONE Partners. Beiden zijn ervaren met het besturen van landgoederen en met mediation-trajecten bij conflictsituaties.

Naast de casuïstiek is er ruimte om zelf te oefenen met gespreksvaardigheden. Na afloop van de cursus zal je beter kunnen omgaan met conflictsituaties.

Een jaar na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn er nog steeds veel onduidelijkheden bij de uitvoering. Ook verschillen gemeentes in hoe ver ze zijn met de implementatie; zo hebben nog lang niet alle gemeentes een Omgevingsplan.

Dat maakt het werken in het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) lastig. Waar vind je de juiste informatie?

Jerry de Rijke, De Rijke Omgeving, deelt zijn ervaringen van het eerste invoeringsjaar van de Omgevingswet. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laat hij zien hoe je in het DSO de juiste informatie kunt vinden en hoe je bijv. een vergunningaanvraag moet doen.

Daarna ga je zelf aan de slag met het DSO. Dus breng je laptop mee!

Victor Roorda van Eijsinga, Provincie Zuid-Holland, deelt de eerste praktijkervaringen met onteigening onder de Omgevingswet.  

De inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft grote gevolgen gehad voor de onteigeningspraktijk. Zo moeten overheden nu zelf een onteigeningsbeschikking nemen, waar voorheen een Koninklijk besluit geslagen werd.

Victor licht toe hoe onteigening is georganiseerd onder de Omgevingswet, wie er verantwoordelijk is voor de besluitvorming tot onteigening en wat ervoor nodig is om succesvol tot onteigening over te gaan.

Zeer geschikt voor rentmeesters actief in de grondverwerving voor overheden

Het dinerbuffet is gratis, aanmelden is wel verplicht!

De kosten voor een overnachting zijn € 127,50 excl. 9% btw, incl. ontbijt.

Wendy de Reus, Van Eysinga & Oostra c.s., behandelt in sneltreinvaart alles wat je als rentmeester over pacht behoort te weten. Pachtwetgeving, pachtvormen met bijbehorende overeenkomsten, pachtprijzen, rechten en plichten van pachter en verpachter, rol van Grondkamer, opzegging/beëindiging pachtovereenkomst, etc. etc.

Speciaal voor beginnende rentmeesters of als je je kennis over pacht eens wilt opfrissen.

Joyce Penninkhof, Probos, en Kristianne van der Put, Adviesloket Bodem en Natuur, vertellen je alles wat je moet weten over een goed bodembeheer van bossen.

De bodem is de basis, ook voor bossen. Hoe zit het met de bodemprocessen (mineralenbalans, bodemleven) en de invloed ervan op het bos? Hoe zorg je voor een goed bodembeheer met als doel een vitaal bos met een grote soortenrijkdom (flora en fauna)?

De volgende onderwerpen worden besproken:

• Wat is de rol van verstandig bodembeheer bij een duurzaam bosbeheer?
• Welke problemen spelen er nu in onze bossen? Wat zijn de oorzaken en gevolgen, gezien vanuit de bodem?
• Maatregelen en handvatten voor de (bos)beheerpraktijk.

De invloed van een goed bodembeheer op de vitaliteit van het bos laat zich het beste zien in de praktijk. Bij voldoende belangstelling zal in het voorjaar een excursie georganiseerd worden.

Je ziet het steeds vaker: oude (industriële) complexen krijgen een nieuwe bestemming, als bedrijventerrein met veelal start-ups, voor woningbouw, als evenementenlocatie of met meerderere nieuwe functies. Maar ook bij Vrijkomende Agrarische Bebouwing of monumenten is vaak sprake van herbestemming.

Arno Boon, directeur BOEi, neemt je mee in het creatieve proces van herbestemmen. Hoe start je een herbestemmingstraject, wat komt erbij kijken, wat wordt het toekomstig gebruik, hoe zit het met de ruimtelijke ordening, vergunningen, etc.

Suzan te Brake, ontwikkelingsmanager BOEi, belicht de financiële kant. Hoe kom je tot een financieel gezonde exploitatie, wat zijn de mogelijkheden voor subsidies en eventueel crowdfunding.

Dit alles wordt besproken aan de hand van toonaangevende casussen: Landgoed Singraven, Enka Ede, herbestemming Boerderij Hellenbeek Elburg, Sint Agatha Cuijk.

En natuurlijk ga je zelf ook rekenen aan een herbestemming: aan het proces zelf en de exploitatie erna.

Martijn van den Assem, hoogleraar Finance Vrije Universiteit Amsterdam, laat je zelf ervaren hoe in situaties van risico of onzekerheid je oordeelsvorming of keuzegedrag verloopt.

Word je er bewust van dat, door systematische afwijkingen van rationaliteit in situaties van risico of onzekerheid, mensen voorspelbaar in de fout gaan bij het maken van schijnbaar triviale inschattingen en beslissingen. Het kan ook jou, als vastgoedprofessional, overkomen.

Zodat je bewust met deze onbewuste valkuilen kunt omgaan, maar deze ook bij je opdrachtgever kunt herkennen.

Eddy Westmaas, Westmaas Makelaardij, gaat met je in gesprek over de keuzes die je maakt bij de waardering van erfpacht en bloot eigendom in het landelijk gebied en de consequenties van die keuzes op de waarde.

Maar eerst neemt Eddy je mee in het waarderen van het erfpachtrecht en het bloot eigendom (in relatie tot de canon) op basis van het erfpachtcontract. Dit in relatie tot de erfpachtvoorwaarden en/of andere bijzondere rechten zoals opstalrechten. Met nadruk op de waardering van het bloot eigendom en het opstalrecht.

Je gaat zelf ook aan de slag, dus breng je laptop mee!

Een stevige basiskennis van erfpacht is een vereiste!

Het leek even wat stiller rondom stikstof, maar inmiddels staat het weer boven aan ieders agenda. Bij het waarderen van agrarisch vastgoed van veehouderijbedrijven is en blijft stikstof een zeer bepalend element. Een koper of geldverstrekker wil zekerheid hebben of de feitelijke bedrijfsvoering op basis van stikstofwetgeving daadwerkelijk geëxploiteerd mag worden.

Sjaak van Schaik, VanWestreenen,zet een aantal belangrijke aspecten op een rijtje:

1. Een korte verkenning van de geldende wet- en regelgeving omtrent stikstof en de ontstaansgeschiedenis (inclusief PAS-problematiek);
2. Hoe wordt de stikstofreferentie van een bedrijf bepaald (m.a.w. wat zijn de stikstofrechten) en met welke eventuele onzekerheden binnen de stikstofreferentie (mogelijk vervallen rechten en onzekerheden over emissie reducerende technieken) moet/kan er rekening gehouden worden?
3. Hoe kan stikstofemissie naar stikstofdepositie omgerekend worden. Zijn er (nog) drempelwaarden van toepassing?
4. Extern salderen: wat kan er en waarvoor kan het toegepast worden?
5. Intern salderen: idem; wat zijn de mogelijkheden?
6. Een overzicht van subsidieregelingen die er recent geweest zijn voor de agrarische sector (en welke leerpunten heeft dit tot nu toe opgeleverd), welke staan er open en welke zijn er nog in het verschiet.

Na deze cursus is de mist rondom stikstof weer opgetrokken.

Els Harbers, VanGoud advocaten, duidt weer de laatste kamerbrieven en de recente jurisprudentie op het gebied van pacht. Na afloop ben je weer helemaal op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

Een gedegen kennis van pacht is een vereiste.

Kan je kennis over pacht nog wel wat verdieping of een opfrissing gebruiken? Volg dat de cursus Pacht – wat je als rentmeester behoort te weten, gegeven door Wendy de Reus.

Wat zijn de mogelijk- en onmogelijkheden rondom de financiering van een akkerbouw en/of melkveebedrijf? In deze cursus krijg je handvaten voor een verdiepend gesprek aan de keukentafel over de financiering van grondgebonden bedrijven.

De ontwikkelingen in de landbouw zijn complex en gaan razendsnel. Dit vraagt veel flexibiliteit van de hedendaagse agrarische ondernemer. Daarnaast is het bankenlandschap sterk veranderd, inclusief de spelregels. Deze ingrediënten zorgen voor veel dynamiek rondom het financieren van het landbouwbedrijf.

Arjan Ausma, Farmers Funding en Prolander, geeft je tijdens deze cursus handvatten als gesprekpartner aan de keukentafel zodat je beslagen ten ijs komt.

Soms kom je ze ineens tegen in de archieven: oude zakelijke rechten als visrechten, veerrechten, windrechten. Wanneer zijn ze afgesloten, wat is de (juridische) waarde in het heden?

René Rorink, Marquant Advocaten, vertelt je er alles over.

Welke heerlijke en/of zakelijke rechten kenden we in Nederland voor de introductie van het Burgerlijk Wetboek in 1838? Onder welke omstandigheden zijn ze ontstaan en hoe werd er in de dagelijkse praktijk mee omgegaan?

Wat gebeurde er met deze rechten na invoering van het Burgerlijk Wetboek? Wat is de juridische status van deze rechten? En wat kun je er mee? Zijn ze verlopen, te beëindigen, te verlengen, overdraagbaar of verkoopbaar? Ook staat René stil bij het ‘blijversrecht’ wat vooral speelt in het oosten van het land. Wat zijn dan bijvoorbeeld de aandachtspunten bij bedrijfsoverdracht of zelfs de nog lopende exploitatie.

Kortom waarop moet je letten als je in je werk een oud zakelijk recht of het ‘blijversrecht’ tegenkomt?

Na afloop van deze cursus heb je een antwoord op al deze vragen.

Help, een tuchtklacht!

Elke Register-Taxateur kan het overkomen: er is een tuchtklacht tegen je ingediend bij het Tuchtcollege NRVT. Wat staat je te wachten? Hoe wordt je werk beoordeeld en welke maatregel kan opgelegd worden? Wat had je kunnen doen om de klacht te voorkomen?

Arita Jol, secretaris van het Tuchtcollege NRVT, neemt je mee in het klachtproces en toont aan de hand van jurisprudentie hoe het Tuchtcollege NRVT tot een uitspraak komt. Ook de audits vanuit het Doorlopend Toezicht van NRVT die tot een tuchtklacht kunnen leiden, komen aan de orde.

Hierna ben je beter voorbereid op een tuchtklacht en kom je goed beslagen ten ijs als het jou overkomt.

Het leek even wat stiller rondom stikstof, maar inmiddels staat het weer boven aan ieders agenda. Bij het waarderen van agrarisch vastgoed van veehouderijbedrijven is en blijft stikstof een zeer bepalend element. Een koper of geldverstrekker wil zekerheid hebben of de feitelijke bedrijfsvoering op basis van stikstofwetgeving daadwerkelijk geëxploiteerd mag worden.

Sjaak van Schaik, VanWestreenen,zet een aantal belangrijke aspecten op een rijtje:

1. Een korte verkenning van de geldende wet- en regelgeving omtrent stikstof en de ontstaansgeschiedenis (inclusief PAS-problematiek);
2. Hoe wordt de stikstofreferentie van een bedrijf bepaald (m.a.w. wat zijn de stikstofrechten) en met welke eventuele onzekerheden binnen de stikstofreferentie (mogelijk vervallen rechten en onzekerheden over emissie reducerende technieken) moet/kan er rekening gehouden worden?
3. Hoe kan stikstofemissie naar stikstofdepositie omgerekend worden. Zijn er (nog) drempelwaarden van toepassing?
4. Extern salderen: wat kan er en waarvoor kan het toegepast worden?
5. Intern salderen: idem; wat zijn de mogelijkheden?
6. Een overzicht van subsidieregelingen die er recent geweest zijn voor de agrarische sector (en welke leerpunten heeft dit tot nu toe opgeleverd), welke staan er open en welke zijn er nog in het verschiet.

Na deze cursus is de mist rondom stikstof weer opgetrokken.

Eddy Westmaas, Westmaas Makelaardij, gaat met je in gesprek over de keuzes die je maakt bij de waardering van erfpacht en bloot eigendom in het landelijk gebied en de consequenties van die keuzes op de waarde.

Maar eerst neemt Eddy je mee in het waarderen van het erfpachtrecht en het bloot eigendom (in relatie tot de canon) op basis van het erfpachtcontract. Dit in relatie tot de erfpachtvoorwaarden en/of andere bijzondere rechten zoals opstalrechten. Met nadruk op de waardering van het bloot eigendom en het opstalrecht.

Je gaat zelf ook aan de slag, dus breng je laptop mee!

Een stevige basiskennis van erfpacht is een vereiste!