Het vak van rentmeester

Wat is een rentmeester?

De rentmeester van nu kan beschreven worden in een profielschets waarin vijf bijzondere kwaliteiten het prachtige vak beschrijven:

• Een rentmeester is een zakelijk scherpe en kundige professional in landelijk vastgoed en grondzaken, met een stevige financiële, technische en juridische bagage.
• Met liefde voor het landelijk gebied. En met respect voor de aarde, voor landbouw en natuur, voor landgoederen en landerijen, voor monumenten en cultureel erfgoed. 
• Rentmeesters staan als adviseur, taxateur, beheerder en gebiedsontwikkelaar midden in de actuele thema’s en ruimtelijke opgaven in het buitengebied en op de grens van stad en land.
• Integer, met verbindende kwaliteiten en met oog voor alle belangen in de beperkte ruimte in ons land. Een rentmeester spreekt de taal aan alle kanten van de tafel. Kan partijen verenigen.
• Goed rentmeesterschap creëert resultaten en relaties op de lange termijn. De rentmeester staat voor duurzame, vindingrijke oplossingen voor de kwaliteit van de leefomgeving.

Een rentmeester beschikt dan ook over een breed repertoire: ‘Generalisme als specialisme’.

Waar houdt de rentmeester zich mee bezig?

In anderhalve eeuw is de bevolking van Nederland maar liefst vervijfvoudigd, terwijl de oppervlakte van ons land gelijk is gebleven. Dit brengt allerlei uitdagingen met zich mee. De energietransitie is hier een voorbeeld van. Om de klimaatdoelen van Parijs te halen, moeten er veel windmolens en zonnepanelen geplaatst worden in de leefomgeving. Vanuit de maatschappij is er veel kritiek: weinig mensen staan te springen om een windmolen in hun achtertuin, het zou horizonvervuiling zijn en natuurorganisaties maken zich zorgen over het leefgebied van vogels. De rentmeester betrekt vanaf de start van het proces alle partijen en bemiddelt tussen te verschillende belangen met als doel de benodigde grond op de juiste plek beschikbaar te houden én alle belanghebbende zoveel mogelijk tevreden te houden.

De waterveiligheid is ook zo’n complexe uitdaging waarbij grond en medewerking van grondeigenaren belangrijk is. Dijkverzwaring en slimme herinrichting van watergebieden zorgen ervoor dat boerderijen, bedrijven en woningen moeten verhuizen of zelfs gesloopt moeten worden. Daarentegen biedt dit ook weer kansen voor nieuwe landbouwvormen en recreatie. De rentmeester leidt dergelijke processen waarbij emotie een groot onderdeel is in goede banen.

Rentmeesters zijn dus professionals die vooraan staan bij de uitdagingen van deze tijd zoals de woningbouwopgave, infrastructuur, de energietransitie, verbetering waterkwaliteit en ruimte voor landbouw voor de voedselvoorziening. Daarbij moet alles in balans zijn met de natuur, gelet op het klimaat. In diezelfde natuur willen mensen sporten en recreëren. Van oudsher beheren rentmeesters nog steeds landgoederen, maar tegenwoordig zijn zij veel betrokken bij gebiedsprocessen. Ze adviseren, beheren en bemiddelen bij aan- en verkoop. Ze zorgen voor grondverwerving en taxeren landelijk en agrarisch vastgoed. Voor deze professionals is er meer werk dan ooit.

De geschiedenis van het vak

Het beroep van ‘rentmeester’ gaat eeuwen terug. Het is ontstaan nadat de voorheen rondtrekkende mensen zich permanent gingen vestigen waardoor het bezit van grond ontstond. De landbouw kwam op en sommige mensen kregen zoveel land in bezit dat zij andere nodig hadden voor het beheren van hun land. Al in de Romeinse tijd hield de rentmeester toezicht op het gebruik van de grond, de opbrengsten, de boekhoudkundige en andere economische activiteiten.

De rentmeester wordt ook een aantal keren genoemd in de Bijbel, zoals in Lucas 16 waarin de rentmeester het volgende vraagt: “Hoeveel vaten olie zijt hij mijn heer schuldig?” Het gaat om de vergoeding voor het gebruik van het land, want de landeigenaar heeft recht op een deel van de opbrengst. Het was toen gebruikelijk dat de rentmeester de pacht ophaalde bij pachtboeren. In het feodale tijdperk verschoof de status van de rentmeester en vertegenwoordigde hij de grootgrondbezitter. De rentmeester was verantwoordelijk voor het innen van de pacht, de verkoop van hout, de opbrengst van de jacht en de aan- en verkoop van onroerende zaken, aldus de beheerder van een landgoed.

Deze klassieke rol speelt de rentmeester nog steeds op de vele prachtige landgoederen die ons land rijk is en voor sommigen behoren deze werkzaamheden nog steeds tot het takenpakket. Het vak van de rentmeester heeft zich enorm verbreed. Terwijl de klassieke rentmeester veelal door het veld liep, vind je de rentmeester tegenwoordig aan de vergadertafel om te onderhandelen, organiseren en coördineren. De nadruk ligt tegenwoordig sterk op het behoud van ons culturele erfgoed en door landgoederen met hun tijd mee te laten gaan, blijven ze behouden voor toekomstige generaties. De Rentmeester NVR is onmisbaar bij alle vraagstukken over onroerend goed, zoals functieverandering, taxaties, onteigening of planschade.